Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Süreci
Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Süreci
Trafik kazaları, modern toplumda sıkça karşılaşılan ve maddi, fiziksel veya manevi zararlara yol açabilen olaylardır. Türkiye’de trafik kazaları, Karayolları Trafik Kanunu (KTK) ve ilgili mevzuat çerçevesinde değerlendirilir. Kazalar sonucunda ortaya çıkan zararların karşılanması, genellikle zorunlu trafik sigortası veya kasko sigortası aracılığıyla sağlanır. Bu makale, trafik kazalarının tanımı, sigortanın kapsadığı hasarlar, tazminat alma süreçleri ve avukatın rolü gibi konuları ayrıntılı bir şekilde ele alacaktır. Aşağıdaki başlıklar altında, süreçlerin hukuki ve pratik yönleri incelenecektir.
Trafik Kazası Nedir?
Trafik kazası, karayollarında motorlu veya motorsuz araçların, yayaların ya da hayvanların karıştığı ve maddi hasar, yaralanma veya ölümle sonuçlanan olaylardır. Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesine göre, trafik kazası, “karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma veya maddi hasarla sonuçlanan olay” olarak tanımlanır. Kazalar, tek taraflı (örneğin, direğe çarpma) veya çok taraflı (iki veya daha fazla aracın çarpışması) olabilir. Kaza sonrası, polis veya jandarma tarafından kaza tespit tutanağı düzenlenir; bu tutanak, kusur oranını belirlemede temel belge niteliğindedir. Kusur oranı, tazminat taleplerinde kritik bir rol oynar. Örneğin, %100 kusurlu olan taraf tazminat alamazken, kısmi kusurlu taraflar kusur oranına göre tazminat talep edebilir.
Sigorta Hangi Hasarları Karşılar?
Türkiye’de zorunlu trafik sigortası, her motorlu araç sahibinin yaptırması gereken bir sigorta türüdür ve üçüncü şahıslara verilen zararları teminat altına alır. KTK madde 85’e göre, trafik sigortası, kazada kusurlu olan aracın karşı tarafa verdiği maddi ve bedensel zararları kapsar. Teminatlar şunları içerir:
Maddi Hasarlar: Karşı tarafın aracında veya malvarlığında oluşan zararlar (örneğin, araç onarım masrafları, değer kaybı).
Bedensel Zararlar: Yaralanma durumunda tedavi giderleri, geçici iş göremezlik, kalıcı maluliyet tazminatı.
Ölüm Halinde: Destekten yoksun kalma tazminatı ve cenaze giderleri.
Manevi Tazminat: Sigorta poliçelerine bağlı olarak, sınırlı şekilde manevi zararlar karşılanabilir.
Kasko sigortası ise, isteğe bağlı olup araç sahibinin kendi aracındaki hasarları (çarpma, çalınma, yanma vb.) kapsar. Ancak kasko, karşı tarafın zararlarını karşılamaz. Sigorta teminat limitleri, Hazine Müsteşarlığı tarafından her yıl güncellenir; limitler aşıldığında, kusurlu taraf kalan zararı şahsen karşılar.
Trafik Kazalarında Sigortadan Para Alma
Trafik kazası sonrası sigortadan para almak için belirli bir süreç izlenir. İlk adım, kazanın sigorta şirketine bildirilmesidir; bu bildirim, kaza tarihinden itibaren 5 iş günü içinde yapılmalıdır. Gerekli belgeler (kaza tutanağı, kimlik fotokopisi, hasar fotoğrafları, faturalar vb.) sigorta şirketine sunulur. Sigorta şirketi, eksper atayarak hasarı değerlendirir ve genellikle 15 iş günü içinde ödeme yapar. Eğer ödeme yapılmazsa veya miktar konusunda anlaşmazlık çıkarsa, Sigorta Tahkim Komisyonu’na veya mahkemeye başvurulabilir. Zamanaşımı süresi, maddi hasarlarda 2 yıl, yaralanma veya ölümde ise suçun niteliğine göre 8 veya 15 yıldır. Tazminat miktarı, kusur oranı, zarar türü ve poliçe limitlerine bağlıdır. Örneğin, %50 kusurlu bir mağdur, tazminatın yarısını alabilir.
Maddi Hasarlı Kazalarda Sigorta Süreci
Maddi hasarlı kazalarda, sigorta süreci genellikle zorunlu trafik sigortası üzerinden yürütülür. Kazadan sonra, kaza tespit tutanağı düzenlenir ve kusur oranı belirlenir. Mağdur, kusurlu tarafın sigorta şirketine başvurarak hasar tazminatı talep eder. Gerekli belgeler şunlardır:
Kaza tespit tutanağı
Araç ruhsatı ve sigorta poliçesi
Hasar fotoğrafları
Onarım faturaları veya eksper raporu
Sigorta şirketi, eksper incelemesiyle hasar miktarını belirler. Tazminat, araç onarım giderleri, değer kaybı ve kiralık araç masraflarını kapsayabilir. Değer kaybı, aracın ikinci el piyasa değerindeki düşüşü ifade eder ve genellikle bilirkişi raporuyla hesaplanır. Anlaşmazlık durumunda, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılır; bu süreç, mahkemeye göre daha hızlıdır ve 4 ay içinde sonuçlanır. Zamanaşımı süresi 2 yıldır ve dava açmadan önce sigorta şirketine başvuru zorunludur.
Yaralanmalı Kazalarda Sigorta Parası
Yaralanmalı kazalarda, tazminat talebi hem maddi hem de manevi zararları kapsar. Maddi tazminat, tedavi giderleri, geçici iş göremezlik ve kalıcı maluliyet durumlarını içerir. Maluliyet oranı, Adli Tıp Kurumu veya yetkin bir sağlık kuruluşu tarafından belirlenir. Örneğin, %20 maluliyet oranı tespit edilirse, tazminat bu oran üzerinden hesaplanır. Gerekli belgeler arasında hastane raporları, faturalar ve gelir belgeleri yer alır. Manevi tazminat, mağdurun yaşadığı acı ve üzüntü için talep edilir; ancak bu, sigorta şirketleri tarafından genellikle sınırlı şekilde karşılanır ve mahkeme kararı gerekebilir. Başvuru, sigorta şirketine yapılır; yanıt alınmazsa tahkim veya mahkeme süreci başlar. Zamanaşımı süresi, ceza davasına bağlı olarak 8 yıla kadar uzayabilir. Yakınlar da, ağır yaralanmalarda manevi tazminat talep edebilir.
Ölümlü Trafik Kazası Sigortadan Tazminat Almak
Ölümlü kazalarda, tazminat talebi destekten yoksun kalma ve manevi zararlar olarak ikiye ayrılır. Destekten yoksun kalma tazminatı, ölen kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler (eş, çocuklar, anne-baba) için ödenir. Bu tazminat, ölenin geliri, yaşı ve yaşam beklentisi (PMF-1931 veya TRH-2010 tablosu) dikkate alınarak hesaplanır. Manevi tazminat, yakınların duyduğu üzüntü için talep edilir ve mahkeme takdirine bağlıdır. Cenaze giderleri de sigorta kapsamında karşılanır. Tazminat, kusurlu tarafın trafik sigortasından alınır; tek taraflı kazalarda, kusurlu sürücünün yakınları tazminat alamaz. Zamanaşımı süresi 15 yıldır. Süreç, sigorta şirketine başvuruyla başlar; anlaşmazlık durumunda Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açılır.
Sigorta Avukatının Önemi
Trafik kazası davalarında sigorta avukatı, mağdurların haklarını koruma ve tazminat sürecini etkin bir şekilde yönetme konusunda kritik bir rol oynar. Avukat, kaza sonrası delil toplama, kusur itirazı, sigorta şirketiyle müzakere ve dava takibi gibi süreçlerde uzmanlaşmıştır. Özellikle karmaşık durumlarda (örneğin, birden fazla kusurlu taraf veya tartışmalı maluliyet oranları), avukatın deneyimi, tazminat miktarını artırabilir ve zamanaşımı risklerini önler. Avukat, bilirkişi raporlarını inceleyerek hataları tespit eder ve gerekirse itiraz eder. Ceza ve tazminat davalarını koordine ederek mağdurun çıkarlarını korur. Avukat tutmak zorunlu olmasa da, hukuki bilgi eksikliği nedeniyle kayıpları önler. Ücretler, genellikle başarıya bağlı olup Baro tarifelerine göre belirlenir.
Sonuç
Trafik kazaları, hem maddi hem de manevi kayıplara yol açabilen karmaşık olaylardır. Zorunlu trafik sigortası, bu zararların karşılanmasında temel bir rol oynar; ancak süreç, kusur oranı, zarar türü ve zamanaşımı sürelerine bağlı olarak değişiklik gösterir. Maddi hasarlı, yaralanmalı veya ölümlü kazalarda, sigorta şirketine başvuru ilk adımdır; anlaşmazlık durumunda tahkim veya mahkeme yoluna gidilir. Sigorta avukatı, bu süreçte mağdurlara rehberlik ederek hak kayıplarını önler. Her somut olayda, uzman bir avukata danışılması, doğru ve adil bir tazminat alınması için elzemdir.
Kaynak: https://cozumavukatlik.org/sigorta-avukati/