Unutkanlığı Önleyici Besinler ve Takviyeler
Unutkanlık, hafıza kaybı veya beyinde depolanan bilgilerin geri getirilememesi olarak bilinir.
Unutkanlık, hafıza kaybı veya beyinde depolanan bilgilerin geri getirilememesi olarak bilinir. Bu durum uzun vadede kişiyi rahatsız edebilse de unutkanlık için vitamin kullanımı veya yaşam tarzında yapılacak değişiklikler, beynin normal fonksiyonlarını yerine getirmeye yardımcı olur. Unutkanlık genellikle yaşlanma sürecinin bir parçası olarak görülse de çoğu kişinin yaşayabildiği bu duruma hastalıklar, ilaçlar ve yaşam tarzına dair birçok şey neden olabilir. Beyin, depolama şekli ve hatırlama süreci de dahil olmak üzere birçok karmaşık sürecin işletilmesinden sorumlu olan kısımdır. Özellikle anılar, öğrenme faaliyetinin temeli olduğu için beyin faaliyetlerinde önemli bir alanı kaplar. Hayatımızı zenginleştirmeye, duygularımızla bağlantı kurmaya, ilişkilerimizi güçlendirmeye ve kimliklerimizi ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Anılar kısa süreli, uzun süreli gibi farklı depolanma şekillerine sahiptir. Beynin ön lobu tarafından üstlenilen bu işlem, bazı durumlarda olması gerektiği gibi çalışmaz. Unutkanlığın nedenleri, belirtileri ve olası çözümlerine gelin birlikte göz atalım.
Unutkanlığın Nedenleri Nelerdir?
Bellek, yaşlanmadan önemli ölçüde etkilenebilir. Vücut yaşlandıkça beyin gibi hayati organlarda çeşitli süreçler ve kimyasal reaksiyonlar meydana gelir. Bu değişiklikler beynin duyusal algılarından ve anılardan sorumlu bölümlerini etkileyebilir. Diğer yandan unutkanlığın olası nedenlerinden bazıları da şunlardır:
İlaçlar: Bazı ilaçlar veya birlikte alınan ilaç türleri, unutkanlığa yol açabilir.
Kafa travmaları ve yaralanmaları: Düşmeden veya kazalardan kaynaklanan kafa travması, bilincinizi kaybetmeseniz dahi hafıza sorunlarına neden olabilir.
Duygusal bozukluklar: Stres, kaygı, depresyon gibi duygu durum halleri kafa karışıklığı, konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık gibi günlük aktiviteleri bozan sorunlara neden olabilir.
Alkol: Uzun süreli alkol kullanımı, zihinsel faaliyetleri etkileyebilir.
B12 eksikliği: B12 vitamini, sinir hücrelerinin ve alyuvarların korunmasına yardımcı olur. Özellikle yetişkinlerde yaygın olarak görülen B12 eksikliği, uzun dönemde hafıza sorunlarına yol açabilir.
Hipotiroidizm: Yetersiz çalışan bir tiroit bezi, unutkanlığa ve diğer zihin işlevlerini etkileyen sorunlara neden olabilir.
Beyin hastalıkları: Beyindeki bir tümör veya enfeksiyon, unutkanlığa veya diğer bunama benzeri belirtilere yol açabilir.
Uyku apnesi: Uyku esnasında tekrar eder nitelikteki üst solunum yolu tıkanmaları ve buna bağlı olarak doku ve organlara giden oksijen seviyesindeki azalma ile karakterizedir. Uyku apnesi, doğru tedavi ile düzelen hafıza sorunlarına neden olabilir.
Unutkanlığın Belirtileri Nelerdir?
Bazı şeyleri unutmak, hatırlayamamak veya yanlış hatırlamak, her zaman için bir alarm nedeni olmayabilir. Özellikle HBB olarak bilinen ve hafif seyreden bilişsel bozukluk durumları, düzenli ve dengeli beslenme, takviye kullanımı gibi yollarla çözüme kavuşturulabilir. Sık sık bir şeyler kaybetmek, önemli toplantılara, görüşmelere veya randevulara gitmeyi unutmak, aynı yaştaki diğer insanlara oranla istenen kelimeleri bulmakta zorluk yaşamak, HBB belirtilerine örnek gösterilebilir. Bir doktorla görüşmeniz gereken durumlar ise şunlardır:
Benzer soruları tekrar sormak
İyi bilinen lokasyonlarda kaybolmak
Tarifleri ve yönergeleri takip etmekte zorlanmak
Zaman, insanlar, yerler hakkında net yargılara varamamak
Yetersiz yemek, banyo yapmamak, güvensiz davranmak gibi kişisel bakıma dikkat etmemek
Unutkanlık İçin Vitamin ve Mineraller
45 yaşın üzerindeki her dokuz yetişkinden birinde bazı durumlarda unutkanlık da dahil bazı hafıza sorunları yaşadığı tespit edilmiştir. Yaş ilerledikçe sayının artmasına rağmen unutkanlık yalnızca yaşa bağlı gerçekleşen bir hafıza sorunu değildir. Yine de bazı vitaminlerin ve yağ asitlerinin hafıza kaybını yavaşlatabilir veya önleyebilir. Özellikle B12, omega-3 yağ asitleri, ginkgo biloba ve bitkisel takviyeler, unutkanlığı önleyici etkiler sunabilir. Aşağıda yer alan vitaminler ile mevcut veya oluşabilecek unutkanlık sorunlarınızın önüne geçebilirsiniz:
D Vitamini
Beyinde bulunan D vitamini reseptörleri, anıların oluşturulmasında ve saklamasında kritik öneme sahiptir. Yapılan araştırmalar düşük D vitamini seviyelerine sahip yetişkinlerin, sağlıklı olanlara oranla daha hızlı hafıza kaybı yaşadığını gösterir. Yine yapılan araştırmalara göre depresif bozukluğa sahip olan bireylerin D vitamini düzeylerinin daha düşük olması, D vitamini reseptörlerinin beynin depresyonla ilişkili bölgelerini etkilediğini gösterir. Sağlıklı D vitamini seviyesine ulaşmak için haftada 5-30 dakika yüz, kol ve bacaklarınızı güneş kremi kullanmadan doğrudan güneş ışığına maruz bırakabilirsiniz. Somon, ton balığı, mantar, yumurta gibi D vitamini dostu besinleri diyetinize ekleyebilirsiniz. Beslenme rutininize ek olarak D vitamini içeren gıda takviyeleri ile sağlıklı bir ruh haline kavuşabilir, vitamin seviyenizi optimum düzeye getirebilirsiniz.
E Vitamini
Hafızanın güçlendirilmesinde önemli bir role sahip olan E vitamini, beyin nöronlarının hayatta kalmasını sağlayan proteinleri destekleyerek hafızanın daha güçlü hale gelmesine ve öğrenmenin iyileşmesine yardımcı olur. Ayrıca E vitamininin güçlü antioksidan seviyesi, beyin hücrelerine zarar veren serbest radikalleri nötralize ederek beyni hücresel hasardan korur, bilişsel performansı yükseltir. E vitamini seviyenizi arttırmak için beslenme programınıza ay çekirdeği, badem, yer fıstığı, kabak ve buğday ekleyebilirsiniz. E vitamini içeren takviye gıdalar da doğru bir beslenme rutini ile birlikte kullanıldığında vitamin dengesine kavuşabilmenin sağlıklı bir yoludur.
Ginkgo Biloba
Binlerce yıldır kullanılan Çin’e özgü bir ağaç olan Ginkgo Biloba, beyin fonksiyonlarını ve kan dolaşımını destekleyen etkileri ile bilinir. Güçlü antioksidan etkileriyle bilinen Ginkgo, yüksek düzeyde flavonoid ve terpenoid içerir. Böylelikle vücuttaki serbest radikallerin zararlı etkileriyle savaşır ve onları etkisiz hale getirir. Zihinsel performansı ve algıyı geliştirebileceği yapılan araştırmalar sonucu desteklenmektedir. Ginkgo, özellikle odaklanma sorun yaşayanlar ve dikkat kapasitesini artırmak isteyenler için doğru bir takviyedir. Vücutta daha birçok etkisi bulunan vitamin ve mineral takviyelerini doktorunuza danıştıktan sonra kapsül veya tablet şeklindeki tüketebilirsiniz.