Unutkanlık, hafıza kaybı veya beyinde depolanan bilgilerin geri getirilememesi olarak bilinir. Bu durum uzun vadede kişiyi rahatsız edebilse de unutkanlık için vitamin kullanımı veya yaşam tarzında yapılacak değişiklikler, beynin normal fonksiyonlarını yerine getirmeye yardımcı olur. Unutkanlık genellikle yaşlanma sürecinin bir parçası olarak görülse de çoğu kişinin yaşayabildiği bu duruma hastalıklar, ilaçlar ve yaşam tarzına dair birçok şey neden olabilir. Beyin, depolama şekli ve hatırlama süreci de dahil olmak üzere birçok karmaşık sürecin işletilmesinden sorumlu olan kısımdır. Özellikle anılar, öğrenme faaliyetinin temeli olduğu için beyin faaliyetlerinde önemli bir alanı kaplar. Hayatımızı zenginleştirmeye, duygularımızla bağlantı kurmaya, ilişkilerimizi güçlendirmeye ve kimliklerimizi ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Anılar kısa süreli, uzun süreli gibi farklı depolanma şekillerine sahiptir. Beynin ön lobu tarafından üstlenilen bu işlem, bazı durumlarda olması gerektiği gibi çalışmaz. Unutkanlığın nedenleri, belirtileri ve olası çözümlerine gelin birlikte göz atalım.
Unutkanlığın Nedenleri Nelerdir?
Bellek, yaşlanmadan önemli ölçüde etkilenebilir. Vücut yaşlandıkça beyin gibi hayati organlarda çeşitli süreçler ve kimyasal reaksiyonlar meydana gelir. Bu değişiklikler beynin duyusal algılarından ve anılardan sorumlu bölümlerini etkileyebilir. Diğer yandan unutkanlığın olası nedenlerinden bazıları da şunlardır:- İlaçlar: Bazı ilaçlar veya birlikte alınan ilaç türleri, unutkanlığa yol açabilir.
- Kafa travmaları ve yaralanmaları: Düşmeden veya kazalardan kaynaklanan kafa travması, bilincinizi kaybetmeseniz dahi hafıza sorunlarına neden olabilir.
- Duygusal bozukluklar: Stres, kaygı, depresyon gibi duygu durum halleri kafa karışıklığı, konsantrasyon güçlüğü, unutkanlık gibi günlük aktiviteleri bozan sorunlara neden olabilir.
- Alkol: Uzun süreli alkol kullanımı, zihinsel faaliyetleri etkileyebilir.
- B12 eksikliği: B12 vitamini, sinir hücrelerinin ve alyuvarların korunmasına yardımcı olur. Özellikle yetişkinlerde yaygın olarak görülen B12 eksikliği, uzun dönemde hafıza sorunlarına yol açabilir.
- Hipotiroidizm: Yetersiz çalışan bir tiroit bezi, unutkanlığa ve diğer zihin işlevlerini etkileyen sorunlara neden olabilir.
- Beyin hastalıkları: Beyindeki bir tümör veya enfeksiyon, unutkanlığa veya diğer bunama benzeri belirtilere yol açabilir.
- Uyku apnesi: Uyku esnasında tekrar eder nitelikteki üst solunum yolu tıkanmaları ve buna bağlı olarak doku ve organlara giden oksijen seviyesindeki azalma ile karakterizedir. Uyku apnesi, doğru tedavi ile düzelen hafıza sorunlarına neden olabilir.
Unutkanlığın Belirtileri Nelerdir?
Bazı şeyleri unutmak, hatırlayamamak veya yanlış hatırlamak, her zaman için bir alarm nedeni olmayabilir. Özellikle HBB olarak bilinen ve hafif seyreden bilişsel bozukluk durumları, düzenli ve dengeli beslenme, takviye kullanımı gibi yollarla çözüme kavuşturulabilir. Sık sık bir şeyler kaybetmek, önemli toplantılara, görüşmelere veya randevulara gitmeyi unutmak, aynı yaştaki diğer insanlara oranla istenen kelimeleri bulmakta zorluk yaşamak, HBB belirtilerine örnek gösterilebilir. Bir doktorla görüşmeniz gereken durumlar ise şunlardır:- Benzer soruları tekrar sormak
- İyi bilinen lokasyonlarda kaybolmak
- Tarifleri ve yönergeleri takip etmekte zorlanmak
- Zaman, insanlar, yerler hakkında net yargılara varamamak
- Yetersiz yemek, banyo yapmamak, güvensiz davranmak gibi kişisel bakıma dikkat etmemek